DİSK-AR “Avrupa’da ve Türkiye’de Emeklilerin Durumu” başlıklı yeni bir araştırma yayımladı. Araştırmada Türkiye ile Avrupa ülkelerinde emeklilerin durumunu karşılaştırmalı olarak ele alındı.
Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) sosyal koruma harcamaları istatistiklerinden yararlanılan araştırmada, Avrupa ülkelerinde ve Türkiye’de emeklilerin sayısı, emekli aylıklarının durumu ve emeklilere ayrılan kaynaklar, ülkelere göre asgari ücret ile emekli aylıkları, Avrupa ülkelerinin ve Türkiye’nin aktif/pasif sigortalı oranı ve Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içinde emekli aylıklarının payı karşılaştırmalı olarak yer aldı.
Araştırmada ayrıca Türkiye’de pasif sigortalıların dağılımı, emekli aylıklarının 2002’den bu yana gelişimi ile asgari ücret ve GSYH karşısındaki durumu, SGK’nin mali durumu ve AKP döneminde yapılan yasa değişiklikleri ile emeklilerin kayıpları da ele alındı.
‘EMEKLİLERİN AÇLIK VE YOKSULLUKLA KARŞI KARŞIYA KALMASI İKTİDARIN TERCİHİ’
Emeklilerin geçim zorluklarını, karşılaştırmalı olarak dünyada ve Türkiye’de emeklilerin yaşam koşullarını gözler önüne seren DİSK-AR raporu Şişli’deki bir basın açıklamasıyla kamuoyuyla da paylaşıldı.
Şişli Cevahir Alışveriş Merkezi önündeki basın açıklamasına DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, DİSK Genel Başkan Yardımcısı Özkan Atar, DİSK İstanbul Bölge Temsilcisi Asalettin Arslanoğlu, DİSK Emekli Sen Genel Başkanı Cengiz Yavuz, sendikalarımızın genel merkez ve şube yöneticileri, DİSK’li işçiler ve emekliler katıldı. Basın açıklamasında açılış konuşmasını yapan Emekli Sen Genel Başkanı Cengiz Yavuz, emeklilerin geçim zorluklarını ve taleplerini anlattı.
Emeklilikte insanca yaşamanın bir hak olduğunun altını çizen DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, yıllarca çalışan, üreten, prim ödeyen emeklilerin insanca bir yaşam sürmesinin ülkeyi yönetenlerin görevi ve sorumluluğu olduğunu ifade etti. Çerkezoğlu, bugün emeklilerin açlık ve yoksulluk ile karşı karşıya kalmasına iktidarın politik tercihlerinin neden olduğunu söyledi.
‘AYLIKLARDA CİDDİ BİR GERİLEME YAŞANDI’
2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile emekli aylık bağlama oranları ve güncelleme katsayılarının düştüğünü, emekli aylıklarının hesaplanmasında milli gelirin payının iyice azaldığını ve aylıkların artırılmasında sadece resmi enflasyonun dikkate alınmaya başladığını anlatan Çerkezoğlu, tüm bunların sonunda aylıklarda ciddi bir gerileme yaşandığını vurguladı.
Milyonlarca emekli ve hak sahibinin asgari ücretin çok altında aylık ve gelir elde edebildiğini, emekli aylıklarının insanca bir yaşam sürmekten uzaklaşarak adeta bir ek gelire dönüştürüldüğünü söyleyen DİSK Genel Başkanı, emeklilerin hak ettikleri gibi insanca yaşaması için örgütlü mücadelenin devam edeceğini ifade etti.
‘EMEKLİLİK ANAYASA VE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERLE GÜVENCE ALTINA ALINMIŞ TEMEL BİR HAK’
DİSK-AR araştırmasında şöyle denildi:
“Sosyal güvenlik hakkının ayrılmaz bir parçası olan emeklilik, Anayasa ve uluslararası sözleşmelerle güvence altına alınmış temel bir insan ve yurttaş hakkıdır. Emekliler hak sahipleriyle birlikte Türkiye’nin en önemli toplumsal gruplarından birini oluşturuyor. Ancak milyonları kapsayan emeklilik sisteminin sorunları giderek derinleşiyor. Sefalet düzeyine gerileyen aylıklar, emekliler arasındaki dengesizlikler ve emekliliğe erişimde yaşanan adaletsizlikler ülkemizin emeklilik sisteminin başlıca sorunlarıdır.”
TÜRKİYE’DE ORTALAMA EMEKLİ AYLIĞI MERKEZ AVRUPA ÜLKELERİNİN 6’DA BİRİ
DİSK-AR tarafından hazırlanan ve 23 Mart 2024’te kamuoyuyla paylaşılan “Avrupa’da ve Türkiye’de Emeklilerin Durumu” isimli araştırmadan özet bulgular şöyle:
- Türkiye’de ortalama emekli aylığı merkez Avrupa ülkelerinin 6’da biri: Ortalama emekli aylığı İspanya’da 1.417, Fransa’da 1.485, Almanya’da 1.552, İtalya’da 1.582, Belçika’da 1.717, Hollanda’da 2.003 avro iken Türkiye’de 237 avro!
- Avro cinsinden emekli aylığı Türkiye’de 2012 ve 2021 arasında yüzde 33,6 azaldı.
- Avrupa’da Türkiye’den daha düşük aylığına sahip ülke sayısı 2012’de 9 iken 2021’de 1’dir.
- Avrupa’da 2012’de Türkiye’den daha düşük yaşlılık aylığına sahip 11 ülke varken 2023’te yalnızca 2 ülke vardır.
- 2012’de 447 avro olan Türkiye’de ortalama yaşlılık aylığı, 2021’de yüzde 37,2 gerileyerek 281 avroya düştü.
AVRUPA’NIN YARISINDAN DAHA AZ KAYNAK AYRILIYOR
- Emekli aylıklarına Türkiye’de Avrupa’nın yarısından daha az kaynak ayrılıyor: Emekli ödemelerinin GSYH’ye oranı AB-27 ortalamasında yüzde 9,5 iken Türkiye’de yüzde 4,1’dir.
- Türkiye’de aktif/pasif oranının çok düşük olduğu iddiası doğru değildir: 2021 itibarıyla Avrupa ülkelerinde aktif/pasif oranı ortalama 1,6 iken Türkiye’de bu oran 1,9’dur.
- 2002 yılında Türkiye’de ortalama emekli ve hak sahibi aylık ve geliri asgari ücretin yüzde 22 fazlası iken 2023’te yüzde 26 altına düştü.
- 2002’de ortalama emekli aylığının kişi başına GSYH’ye oranı yüzde 46,4 iken 2024’te yüzde 27,7’ye geriledi.
İŞ ARAYAN EMEKLİLERİN ORANI ARALIK 2023’TE YÜZDE 55,3’E YÜKSELDİ
- 2002 yılında yüzde 36,6 olan çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı Aralık 2023’te yüzde 55,3’e yükseldi.
- Bütçede emeklilerin payı düşüyor: 2008-2024 arasında SGK’ye yapılan bütçe transferlerinin oranı 5,2 puan azaldı.
- SGK’de emekliler için yeterince kaynak var: Prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık ödemelerini karşılama oranı 2002’de yüzde 61 iken 2023’te yüzde 76,4’e yükseldi.
Author Profile
Latest entries
- ana manşet26/09/2024Fernas işçileri, Soma’dan Ankara’ya yürüyüş başlattı
- ana manşet24/09/2024Türk-İş Başkanı Atalay: Asgari ücret zammı 6 ayda eridi
- ana manşet22/09/2024Birleşik Kamu-İş: Asgari ücret acilen en düşük kamu işçisinin maaşına endekslenmelidir
- ana manşet21/09/2024TÜRK-İŞ’ten yurt genelinde iş bırakma kararı